โดย บุญโชค พลดาหาญ
ค่าของคนเรานี้อยู่ที่ไหน มีผู้อ้างกล่าวไว้ในหลายทัศนะ บ้างก็ว่า “ค่าของคนอยู่ที่คนของใคร” อยู่ที่ผู้ยิ่งใหญ่ผู้มีอำนาจทั้งหลายเป็นสำคัญ ซึ่งสามารถผลักดันให้ก้าวหน้า จึงจะมีคุณค่าขึ้นมาได้ ระบบอุปถัมภ์ทั้งหลายจึงเกิดตามมา บางท่านว่า“ค่าของคนอยู่ที่ผลของงาน” สิ่งที่แต่ละคนนั้นทำไว้ในหน้าที่ หากทุ่มเทมีผลงานออกมาดี สิ่งเหล่านี้บ่งบอกคุณค่าคน
ค่าของคนขอแลกเปลี่ยนอีกทัศนะ “ค่าของคนอยู่ที่ผลของการปฏิบัติ” หากชี้ชัดแยกออกมามี 3 อย่าง
หนึ่ง. ตั้งมั่นในความดีตามหลักของศาสนา ไม่พาตัวเองสู่อบายสิ่งชั่วร้ายทั้งผอง
สอง. ประกอบอาชีพที่สุจริตและเหมาะสม เป็นอาชีพที่นิยมและเราถนัดมีมากหลาย รักษาไว้แห่งมาตรฐานในงานอาชีพที่เราทำ
สาม. ทำหน้าที่ให้สมบูรณ์ทุกฐานะ เราเกิดมามีฐานะที่หลากหลาย ขอกล่าวไว้ในส่วนที่สำคัญ ที่รู้กันส่วนใหญ่มีดังนี้
1. ในฐานะที่เป็นตัวของตน ต้องดูแลตนนั้นให้ถ้วนถี่ ให้มีสุขภาพจิตสุขภาพกายที่ดี ทำชีวิตให้มีความแจ่มใส ไม่เผลอตัวกับสิ่งชั่วร้ายใด ๆ ตั้งอยู่ในการมีสติตลอดเวลา มีความวิริยะอุตสาหะเป็นที่ตั้ง วางตัวเหมาะสมในทุกที่ทุกโอกาส
2. ในฐานะเป็นคนของชาติของแผ่นดิน ซึ่งมีองค์ภูมินทร์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯและพระมหาราชินี ผู้ที่แผ่บารมีปกเกล้าฯปกกระหม่อม เป็นจอมราชันดูแลไพร่ฟ้า ให้พวกเราได้ทำมาหากินในผืนแผ่นดินนี้อย่างมีความสุข เราทุกคนต้องถวายความจงรักภักดี มีความสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณ พร้อมที่จะเกื้อหนุนทำคุณความดีเพื่อชาติเพื่อพระองค์ท่าน ร่วมกันเป็นพลเมืองดีของชาติ รักชาติรักแผ่นดินยิ่งชีวิต สามารถอุทิศได้เมื่อถึงคราวจำเป็น
3. ในฐานะเป็นคนครองเรือน ซึ่งดูเหมือนจะแยกเป็นหลายฐานะ เช่นฐานะผู้จะต้องสืบสันดาน ฐานะการเป็นสามีหรือภรรยา ฐานะผู้เป็นพ่อหรือเป็นแม่ ในแต่ละฐานะต้องปฏิบัติดังนี้
3.1 ในฐานะผู้ที่สืบสันดาน ต้องปฏิบัติต่อท่านบุพการี ผู้ที่มีคุณอันยิ่งใหญ่ คือพ่อแม่ญาติผู้ใหญ่ทั้งสองฝ่าย ทั้งฝ่ายเราและฝ่ายของคู่ครอง เราจะต้องดูแลเอาใจใส่ บำรุงให้ท่านมีความสุขความสบาย ทำทุกอย่างตามที่ท่านได้สั่งสอนมา เป็นคนว่านอนสอนง่าย ให้ความเคารพนับถือท่าน ทำกิจธุรการงานของท่าน มีความเหมาะสมกับการเป็นทายาท สามารถดำรงสกุลเผ่าพันธุ์ เมื่อถึงเวลาที่ท่านล่วงลับไป ก็ใส่ใจทำบุญอุทิศกุศลให้ตามประเพณี
3.2 ในฐานะที่เป็นสามี ให้เกียรติยกย่องที่เป็นศรีภรรยา หาเครื่องแต่งตัวมาให้ตามโอกาส ให้อำนาจความเป็นใหญ่ในงานบ้าน ไม่ระรานดูหมิ่นและนอกใจ
3.3 ในฐานะที่เป็นภรรยา จะต้องจัดงานบ้านให้เรียบร้อย ทั้งงานใหญ่น้อยช่างจัดช่างทำทุกอย่างทั้งรักษาสมบัติที่มี เป็นศรีภรรยาที่ดีไม่นอกใจ และให้การสงเคราะห์ญาติมิตรทั้งสองฝ่าย
3.4 ในฐานะผู้เป็นพ่อหรือเป็นแม่ ดูแลส่งเสียลูกให้ได้รับการศึกษา เพื่อใช้หาเลี้ยงชีพเมื่อเติบใหญ่ ป้องปรามป้องกันให้เว้นความชั่วร้าย อบรมให้ตั้งตนอยู่ในความดี เป็นธุระในเรื่องจะมีคู่ครองเมื่อถึงวัย และมอบทรัพย์สมบัติให้เมื่อถึงโอกาส ส่งเสริมให้ได้แสดงความสามารถอย่างเต็มที่ มีการให้ขวัญให้กำลังใจ
4. ในฐานะมิตรแท้ ต้องมีแต่ความปรารถนาดีให้แก่กัน ช่วยเหลือกันในทุกด้านอย่างเต็มที่ ร่วมสุขร่วมทุกข์ที่มี แนะนำแต่สิ่งดี ๆ มีประโยชน์ ใครติเตียนกล่าวโทษเพื่อนช่วยยับยั้งแก้ไข ใครสรรเสริญเพื่อนเราเข้าพูดเสริมสนับสนุนทันที
5. ในฐานะที่เป็นศิษย์ มีจิตคารวะต่อครูอาจารย์ ลุกต้อนรับท่านแสดงความเคารพ เข้าไปพบปรนนิบัติบำรุงรับใช้ หรือปรึกษาซักถามในปัญหารับคำแนะนำ ตั้งใจรับฟังคำสั่งสอนด้วยดีให้เกิดปัญญา เรียนศิลปวิทยาด้วยความเคารพและเอาจริงเอาจัง รวมทั้งสรรเสริญคุณความดีครูอาจารย์
6. ในฐานะการเป็นส่วนหนึ่งของสังคม ต้องยอมรับกฎกติกาของสังคมที่มีอยู่ เป็นผู้ยินดีปฏิบัติตามเสียงส่วนใหญ่ ในเรื่องที่เป็นมติของสังคม ต้องพร้อมที่จะระดมให้ความคิด เพื่อแก้ไขสิ่งผิด ๆทั้งหลาย ให้เกิดความถูกต้องดีงาม ตามกาลเวลาที่เปลี่ยนไป ในยามที่มีโอกาสได้แสดง แต่ไม่ใช่กำแหงอวดเบ่ง
เส็งแข่งเอาเป็นเอาตาย เพราะความคิดหลากหลายย่อมมีคุณค่า สามารถปรับเข้ากันได้ เลือกเอาแต่สิ่งที่ดีทั้งหลายมาบูรณาการ พร้อมที่จะเสียสละทุกด้านแก่สังคม ร่วมกันสร้างสรรค์สังคมให้น่าอยู่ เพื่อทุกผู้ทุกคนมีความอยู่ดีกินดี มีความสงบร่มเย็น
7. ในฐานะเป็นผู้ประกอบอาชีพ ต้องเร่งรีบปฏิบัติงานในหน้าที่ ให้มีความสมบูรณ์ก้าวหน้าในภารกิจ หากติดขัดต้องรีบแก้ไข หากสุดวิสัยต้องรีบปรึกษาผู้รู้หรือผู้บังคับบัญชา เพื่อแก้ปัญหาให้ลุล่วงไปด้วยดี งานในหน้าที่มี 3 บทบาทใหญ่ ๆ คืองานที่ให้ปฏิบัติประจำสม่ำเสมอ งานที่จะต้องเจอปัญหาแก้ปัญหา และงาน
ที่ต้องพัฒนาริเริ่มสร้างสรรค์ ทุกงานนั้นต้องหวังผลเป้าหมายสุดท้าย คือบริการให้กลุ่มเป้าหมายพึงพอใจ และงานนั้นได้บรรลุเป้าหมายอย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล
8. ในฐานะคนเป็นครูอาจารย์ สำหรับบางท่านที่เป็นอยู่ หมั่นศึกษาหาความรู้ให้ทันสมัย วางตัวให้ศิษย์เคารพนับถือ ใช้สื่อและอุปกรณ์ต่างๆ ประกอบการสอน สอนอย่างมีขั้นตอนถูกลำดับ จับจุดสำคัญมาขยายให้เข้าใจ ตั้งจิตเมตตาสอนให้ด้วยความปรารถนาดี ไม่มีจิตมุ่งเห็นแก่อามิสสินจ้าง สอนทุกอย่างตามเนื้อหาตามหลักวิชาที่มี อบรมสั่งสอนให้เป็นคนดีมีความรับผิดชอบ มอบโอกาสให้ได้แสดงความรู้ความสามารถอย่างเต็มที่ ส่งเสริมยกย่องความดีงามของศิษย์ให้ปรากฏ ใจจดจ่อทุ่มเทให้กับศิษย์อยู่ตลอดเวลา
จากที่กล่าวมาเป็นความเห็นในทัศนะหนึ่ง ซึ่งบ่งบอกค่าของคนอยู่ที่ผลของการปฏิบัติ ที่ยืนหยัดแสดงออกมาในแต่ละฐานะแต่ละบทบาท ซึ่งยังขาดในอีกหลายฐานะ ที่ทุกคนจะมีบทบาทเมื่อเกิดมา เชิญทุกท่านเติมเนื้อหาให้สมบูรณ์... ครับผม
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น